DE REDELIJKHEID VAN HET UNIFORM
Over mode voor filosofen
Basjan van Stam

Uit: Arcade #1, 1989


Het andere lichaam

Mensen die draagkrachtig genoeg zijn om geen tweedehands kleren te
hoeven kopen, zullen dat ook niet gauw in hun hoofd halen. Je weet
namelijk maar nooit of ze van een dooie zijn. Het risiko dat de kleding
besmet is met het bedervend miasme van de dood, loopt men liever niet.
Deze onzichtbare smetstof hecht zich aan vezels en weefsels en geen
biologies-dynamies wasmiddel dat daar tegen opgewassen is. Dit komt
doordat de dood niet dood kan omdat hij de dood-zelve is.  Gebruikte
kledij waar op het oog niets aan mankeert kan de dood overbrengen, ook
al komt het niet van een dode want dan moet ze wel afkomstig zijn van
iemand die een besmettelijke ziekte had. Een andere reden om afstand te
nemen van goede kleren is er namelijk niet. 
Afgezien van ziektekiemen zitten er vaak luizen, vlooien of platjes in.
En ook deze zijn vervelend. Tenslotte zijn ze doortrokken van de
lichaamsgeuren van de vorige, onbekende eigenaar of eigenaresse en ook
hiertegen helpt nog geen kookwas. Om nog maar te zwijgen van 
lichaamssappen bloed, zweet, sperma en urine die zich in de stof
invreten. De minder draagkrachtigen die om ekonomiese redenen in het
ruilcircuit belanden, worden om hun besmettelijke kleding geweerd.
Het gezond verstand  weet dat niet alle tweedehands kleding van doden
komt en dat het ook overdreven is er vanuit te gaan dat ze altijd
besmet zijn met kiemen, bacillen of ongedierte. Het gros van de mensen
is wel schoon op hun eigen ('an sich') en op hun kleren. Maar dan nog
is gebruikte kleding kleding die gebruikt is en naar de vormen van een
ander lichaam staat. Dat gaat op voor truien, pakken en broeken maar in
het byzonder voor tweedehands schoenen: die staan naar je voeten als
een vulpen naar de hand.
Ook de verzameling 'moderne mythes' in Broodje Aap van Ethel Portnoy
leert dat nieuwe en gebruikte kleding bizarre angsten oproept die met
het anonieme lichaam te maken hebben. Het onbekende lichaam, zowel het
eigen als het andere, wil sociaal en seksueel bekend worden. Het dient
zich aan en net als bij de dood het geval is, is er geen ontkomen aan.
Deze onvermijdelijke konfrontatie brengt onbekende gevaren met zich
mee. Het onbenoembare karakter maakt het mogelijk dat derden ermee aan
de haal gaan door hun propaganda-middelen hierin te investeren.

Vrouwenfantasieân

kleine beestjes

Een vrouw kreeg plotseling last van uitslag aan haar middenrif en
consulteerde een dokter. Deze kon er niet achter komen wat de oorzaak
van dit symptoom was. Toen kreeg hij een ingeving. Had ze soms een
nieuwe rok gekocht? Ja, dat had ze inderdaad! 'Onderzoekt u de rokband
dan eens,' zei de dokter. Bij haar thuiskomst deed ze dat. Op het
eerste gezicht mankeerde er niets aan. Toen tornde ze de naden los. De
band zat van binnen vol met luizen. De rok was gemaakt in een land in
het Verre Oosten.

In deze fantasie over de romantiek van de dokter en het vrouwenlichaam
legt de nieuwe rok verband tussen de irritatie van het
lichaamsoppervlak en de onzichtbare aanwezigheid van kleine beestjes.
De geniale dokter kan geen somatiese oorzaak vinden en weigert
vooralsnog de symptomen psychies te duiden. Een onbekende derde is de
oorzaak van haar irritatie. - In een ander verhaal, waarin het Verre
Oosten door het Midden Oosten is vervangen, worden de psycho-seksuele
lasten beter beschreven:

de seks

Een vrouw rijdt met haar man door een stad in Frankrijk. Ineens ziet ze
in een etalage een jurk die haar bevalt. Ze vraagt haar man even te
willen wachten terwijl ze gaat passen. Nadat er een halfuur is
verstreken wordt de man ongeduldig en gaat naar binnen om te zien waar
zijn vrouw blijft. Maar ze is nergens te vinden en de eigenaar van de
winkel weet van niets. De man maakt geen scänes maar waarschuwt
onmiddellijk de politie. Ze vinden de vrouw tenslotte bewusteloos in de
kelder. Ze is kaalgeschoren. - Toen ze zich in de kleedkamer had
teruggetrokken, draaide de spiegel plotseling weg en viel ze regelrecht
in de armen van een kerel die haar een dot chloroform onder de neus
duwde. De boetiek diende in werkelijkheid als dekmantel voor een
blanke-slavinnenhandel die de harems van rijke olie-sheiks in het
Midden Oosten van vrouwen voorzag. Een net van onderaardse gangen
leidde van de kelder naar het station. 

Nu de tunnel van de rokband door een stelsel geheime gangen vervangen
is, kunnen de polygame luizen plaats maken voor rijke olie-sheiks. Zo'n
beetje alles in dit verhaal laat zich lezen als een konfrontatie tussen
straf en wellust. Het zien van een bevallige jurk roept dit konflikt
tussen moraal en lust op. Het kaalscheren verwijst dan ook zowel naar
de straf die moffenhoeren kregen (ter onderscheiding van goede
vrouwen), als naar het exoties-erotiese gebruik volgens de lessen in de
liefde het schaamhaar te scheren. In dit verhaal het konflikt met de
black-out in de kelder van het onbewuste. In andere verhalen volgt
botweg de dood. 

de dood

Een meisje kocht een doorzichtige nylon nachtpon voor haar
huwelijksnacht. Die nacht doet ze hem aan en wil een sigaret opsteken.
De bruidegom strijkt galant een lucifer af. Als zij voorover buigt
raakt de vlam haar schouder. In een flits is de nachtpon verdwenen en
staat het meisje ineens poedelnaakt voor de bruidegom, die het voorval
vrolijk opvat. Maar de volgende ochtend was hij niet zo vrolijk toen
hij haar dood naast zich trof. De gesmolten nylon had al haar poriân
afgesloten.

Op een dag kwam een vrouw een bruidsjapon kopen voor haar dochter die
het te druk had om zelf te komen passen. De volgende dag bracht ze de
japon terug met de mededeling dat hij niet zo bij de dochter in de
smaak gevallen was. Een paar dagen later werd dezelfde bruidsjapon
opnieuw verkocht, nu aan iemand anders. De huwelijksdag breekt aan, de
nieuwe bruid begeeft zich naar de kerk en de ceremonie is in volle
gang. Midden in de plechtigheid begint zij te gillen en aan haar japon
te rukken. Voor iemand te hulp kan schieten valt ze dood neer. De
eerste vrouw had de japon gebruikt om er het gebalsemde lichaam van
haar gestorven dochter in op te baren. 

In het verhaal over de gebruikte bruidsjurk speelt de angst mee over
het al dan niet willens en wetens dragen van gebruikte kleding.
Tweedehands kleding is niet gevaarlijk omdat het met armoede te maken
heeft, maar omdat men zich met zulke kleding de dood op de hals haalt.
In beide Broodjes Aap is bruidskleding de fatale schakel tussen de seks
en de dood. Het meisje moet dood om als vrouw op te kunnen staan. Een
initiatie die het niet kan stellen zonder rituele voorwerpen. Deze eens
zo gewelddadige aktie leeft voort in deze hedendaagse angstfolklore.
Eenmaal vrouw geworden zal het dode meisje voor altijd behept zijn met
de angst voor de sex, de dood en kleine beestjes. Elke feestelijke
kleding is daarmee automaties doodskleding.

Hitler over mode

Sex, dood en kleine beestjes zijn raadselachtige verschijningen. Het is
alsof het menselijk intellekt erop gespitst is deze drie te betrappen.
Het is er voortdurend beducht op, houdt er rekening mee. Tesamen vormen
ze het gevaar waar de gevoelshuishouding blind op vaart. Hun
geheimzinnigheid valt samen met wat wel het privÇleven genoemd wordt.
Men praat er niet graag over, maar kan er bij byzondere gelegenheden
altijd op aangesproken worden. Hitler deed dat en sprak het Volk tot de
privÇ-verbeelding door veelvuldig het noodlottig gevaar van de mythiese
drie-eenheid op te rakelen. 

Bestaat er eigenlijk wel ergens iets vuils, een schaamteloosheid, in
welke vorm dan ook, vooral op cultureel gebied, waaraan niet minstens
ÇÇn Jood heeft meegewerkt? En wanneer men nu maar voorzichtig in zulk
een gezwel snijdt, vindt men, als de made in rottend hout een Joodje
dat dikwijls nog met verblinde ogen knippert in het plotselinge licht.

Het andere lichaam flikkert hier op in het moderne privÇ-bewustzijn.
Dit wordt benoemd en voorzien van benodigde eigenschappen als
verleidelijk, dodelijk en besmettelijk-vies. De weinige regels die hij
in Zijn Kamp besteedt aan de gevaren die aan kleding kleven, leren dat
de confectie-industrie onderdeel is van een Joodsch komplot. Zijn
suggestie is dat de Joden Duitschland met vuil besmeuren omdat zij rot
hout nodig hebben om te leven. De kleine beestjes zijn belust op
Duitschlands dood. De seks laat zich nu eenmaal makkelijk met de mode
kombineren en is een van de wijzen waarop de lorrejoden het Duitsche
Volk met de dood besmetten:

"Het is werkelijk een zeer treurig gezicht, te moeten vaststellen, dat
ook onze jeugd reeds onderworpen is aan een modewaanzin, die werkelijk
alles doet, om de beteekenis van het oude spreekwoord: 'kleeren maken
den mensch' tot iets noodlottigs om te vormen. De jongen die 's zomers
in lange broek rondloopt, en tot den hals toe ingepakt, die verliest
door zijn kleeding een zeer belangrijke stimulans voor de opvoeding van
zijn lichaam. Indien in onze dagen de lichamelijke schoonheid niet zoo
volkomen was achtergesteld bij fatterig modegedoe, dan zou het niet
mogelijk zijn, dat honderdduizenden meisjes door afstootende
krombeenige Jodenbastaards verleid werden."

Het modegetut maakt dat de jeugd het vuil attraktief begint te vinden,
met het uiteindelijke gevolg dat de prachtige lichamen van de Duitsche
jongelui in rottende lijken veranderen die tot voedsel van de kleine
beestjes dienen. De jeugd zou dan ook verre van de mode gehouden moeten
worden. Dit kan enkel worden bereikt door een totale herorientatie,
waarin kleding de ontwikkeling van het lichaam bevordert in plaats van
perverteert:

"De geheele opvoeding en scholing moet erop gericht zijn, den jongen
volksgenoot de overtuiging te geven, dat hij absoluut de meerder is van
anderen. Hij moet door zijn eigen kracht en handigheid het geloof aan
de onoverwinnelijkheid van zijn volkskracht terugwinnen. Ook de
kleeding der jeugd moet aan dit doel aangepast zijn. (..)
Juist bij de jeugd moet ook de kleeding in dienst van de opvoeding
worden gesteld. Men moet ook op de eerzucht, en - laten wij het eerlijk
zeggen - op de ijdelheid speculeeren. Niet ijdelheid op mooie kleeren,
die tenslotte voor velen onbereikbaar zijn, maar ijdelheid op een mooi,
welgevormd lichaam, dat ieder kan opbouwen. 
Ook voor later heeft dit zijn nut. Het meisje moet haar ridder leeren
kennen. Ook dat is in het belang van ons volk, dat de schoonste
lichamen elkaar vinden, en zoo helpen, om nieuwe schoonheid aan de
natie te schenken."

De angsten uit de moderne mythes over kleding stemmen met de
voorstelling van Hitler overeen. In plaats van de racistiese (joden) is
alleen een geopolitieke identifikatie (het Midden Oosten) gekomen.
Kennelijk vormen de drie mythiese figuren een traditioneel bestanddeel
van de gevoelshuishouding. Het is gebruikelijke politiek deze
schemerwereld van angsten op te sluiten in de privÇwereld van
schijnbaar individuele, autonome ervaringen. Elke nieuwe beweging die
naar politieke macht streeft, moet haar propagandistiese middelen wel
investeren op deze ervaringsmarkt. Want de kracht van de beweging is
erin gelegen dat ze de ware gevoelens van het volk vertolkt. 
Hitler's rethorica stelt de angst voor kleding in een traditie waarin
het uniform een sportief en gezond image heeft. Als dit soort denken
een traditie heeft, kan het geen kwaad de mening van een paar filosofen
op te vragen.

Plato & sportswear

Ook in het werk van Plato is nauwelijks iets te vinden dat specifiek
over kleding gaat. Talrijker zijn de verwijzingen naar het weven, dat
dan als een alledaags en vanzelfsprekend voorbeeld genomen wordt van de
bruikbaarheid van de hypothese dat de techniek van het leven, het
liefhebben, het regeren enz. kennis van zaken veronderstellen. Voor het
resultaat van al dat voorbeeldige weven, knippen en naaien heeft het
werk van Plato geen aandacht. 
Alleen in zijn hoofdwertk De Staat kan Plato er niet omheen iets te
schrijven over de kleding in die ideale staat. Die vraag naar de best
mogelijke menselijke samenlevingsvorm komt stapje voor stapje
tevoorschijn uit een diskussie tussen Socrates en een aantal vrienden
over de vraag wat rechtvaardigheid is. Als die kwestie eenmaal aan de
orde gesteld is, beginnen ze ermee de eenvoudigste te definiâren door
de voorwaarden te noemen waaronder een staat, - hoe simpel ook -, pas
mogelijk is:<MI>" Nu is de eerste behoefte aan het benodigdfe voedsel
om in leven te blijven. Daarop volgt de behoefte aan onderdak en in de
derde plaats komt de behoefte aan kleding en dergelijke."<D>
Deze drie noodzakelijkheden veroorzaken de mogelijkheid en
wenselijkheid van het georganiseerde menselijke samenleven. Het gegeven
dat deze drie duurzaam vervuld moeten worden om Åberhaupt te kunnen
leven, gaat vooraf aan de filosofiese vraag naar de best mogelijke
regeling daarvan. En dus is het konsekwent dat Socrates volstaat op te
merken dat er genoeg voedsel, voldoende beschutting en "kleding &
dergelijke" in de denkbeeldige staat zullen zijn. Nu is het echter
zeker niet zo, dat de mensen in die denkbeeldige staat van alles te
eten zouden hebben, in luxe behuizingen zouden wonen en met dure kleren
aan zouden lopen. De denkbeeldige staat is vooralsnog zeer eenvoudig:
de mensen eten er net als varkens hoofdzakelijk eikels. Hun huizen zijn
semi-permanente afdakjes en kleding is er eigenlijk alleen maar tegen
de kou of de regen. Als het zo eenvoudig gesteld is, waarom zou men dan
een probleem maken van de drie belangrijkste levensvoorwaarden?
Verder in het gesprek ontwikkelt deze 'natuurstaat' tot een komplekse
samenleving waarin de noodzaak van een georganiseerde verdediging
bestaat. Deze veronderstelt een goed getraind leger van dappere mannen
en vrouwen. Hier kan Plato bij monde van Socrates een kolderieke draai
geven aan het banale probleem van de kleding:

<MI>Nu zullen vermoedelijk veel punten in mijn voorstellen wanneer die
in de praktijk worden gebracht, door hun ongebruikelijkheid de lachlust
opwekken. Natuurlijk in de eerste plaats dat vrouwen naakt aan sport
zullen doen samen met de mannen, niet alleen jonge meisjes maar
inderdaad ook oudere vrouwen, net zoals mannen op hogere leeftijd zich
niet door hun rimpelig en onaantrekkelijk uiterlijk laten weerhouden om
in het openbaar te trainen. Als de praktijk eenmaal heeft uitgewezen
dat uitkleden bij het sporten veel beter dan dat alles maar te
bedekken, zal men het langzaam maar zeker zo'n gek gezicht niet vinden 
dat mannen en vrouwen samen naakt sport beoefenen en zullen rationele
overwegingen de doorslag geven. Waaruit maar weer eens blijkt hoe
onbenullig het is om iets belachelijk te vinden zolang het niet
aantoonbaar slecht is.
<>
Deze 'naaktscäne' vormt ongetwijfeld het hoogtepunt van Plato's
mode-filosofie, al moet erbij gezegd worden dat dit niet zozeer kleding
alswel niet-kleding betreft. Behalve het weven en de enkele passages in
De Staat komt het onderwerp kleding nog eenmaal voor in het werk van de
grondlegger van het westerse, rationele denken. Deze enkele zinsnede
staat enigszins opgeblazen bekend als het 'kleding maken de man'
fragment. Maar na de minimal-kleding uit de natuurstaat en de
bloot-kleding van de meer ontwikkelde staat, leert dit fragment enkel
dat kleding niet het wezen der dingen maar de uiterlijke schijn
betreft. Deze schijnbare wereld is net zo bedriegelijkk als de man die
mooie kleren aantrekt en daarmee suggereert beter te zijn dan hij in
waarheid is.

@12KOP = Thomas More & sekskleding

In zijn ontwerp van de ideale staat gaat Thomas More uitgebreider dan
Plato dat deed in op zowel onverstandige als korrekte kleding. Bij More
gaat het ook niet zozeer om het techniesde alswel om het morele aspekt
van kleding: 

@CURSIEF = "De snit der kleren is in heel Utopia van ÇÇn model en
blijft voor alle leeftijden steeds dezelfde; ze is niet onbevallig voor
het oog en tevens praktisch voor de beweging van het lichaam, daarbij
op koude en hitte berekend, alleen verschilt het kostuum van mannen en
vrouwen, ongehuwden en getrouwden. Die kleren vervaardigt dan ieder
huishouden voor zichzelf. Zolang de inwoners van Utopia aan het werk
zijn, bestaat hun werkpak doodeenvoudig uit leer of huiden, die wel
zeven jaar goed blijven. Vertonen zij zich op straat, dan trekken zij
daarover een mantel aan om dat grovere pak te bedekken. Over gans
Utopia is de kleur daarvan een en dezelfde en wel de oorspronkelijke
van de stof. Aangezien linnen minder bewerking vereist dan wol, wordt
linnen het meest gebruikt. Bij het linnengoed let men overigens alleen
op de witheid, bij wollen kleren alleen op de reinheid; aan fijner
weefsel wordt geenszins meer waarde gehecht. Zo komt het, dat men in
heel Utopia met ÇÇn stel bovenkleren en ÇÇn stel ondergoed meestal voor
twee jaar tevreden is. Er bestaat immers ook niet de minste reden,
waarom zij meer zouden begeren. Kregen ze die, dan zouden ze toch niet
beter beschermd zijn tegen koude en er evenmin ook maar een haar
keuriger uitzien, wat hun kleren betreft."

De morele degelijkheid van huiden die wel zeven jaar goed blijven, zet
More af tegen de amorele kleding die zijn tijdgenoten droegen om hun
rijkdom en macht te representeren. More giet deze moraal in de vorm van
een staatsbezoek dat de heersers van het land Anemoliâ aan Utopia
brengen: 

@CURSIEF = "De Anemoliârs wisten dat de Utopiârs allen dezelfde grove
kleding droegen, maar wisten niet beter dan dat wat zij niet bezaten
ook niet gebruikten. Daarom besloten de afgezanten van Anemoliâ dan
ook, meer hoogmoedig dan wijs, door hun verfijnde dracht zich als een
soort van Goden voor te doen en de ogen van de stumpers van Utopiârs
door de glans van hun prachtgewaden te verblinden. Zo hielden dan de
drie gezanten met een gevolg van honderd man hun intocht, allen in
bonte gewaden, de meeste in zijde, de gezanten zelf in met goud bewerkt
opperkleed, met grote halskettingen en oorbellen van goud, daarbij met
gouden ringen aan de vingers, bovendien nog met colliers hangend aan
hun hoed, die schitterden van parels en edelstenen. Kortom: zij waren
uitgedost met alles, dat in Utopiâ diende hetzij om slaven te
bestraffen, hetzij om eerlozen te schandvlekken, hetzij voor kinderen
om mee te spelen. Het was vermakelijk te zien hoe de gezanten zich in
hun hoop en verwachting danig bedrogen zagen en hoe zij helemaal niet
de eerbied afdwongen, waarop ze gerekend hadden. In de ogen van de
Utopiârs was die hele schitterende opschik iets om zich over te
schamen. De Utopiârs begrijpen namelijk niet dat ook maar iemand zich
door de valse schittering van een armzalig juweeltje of nietig steentje
laat bekoren, terwijl hij toch de blik kan slaan op iedere willekeurige
ster, ja ook nog op de zon zelf. Nog minder begrijpen zij hoe iemand zo
krankzinnig kan zijn, dat hij zich verbeeldt deftiger te zijn wegens de
draad van een fijner soort van wol. Al is die draad nog zo fijn, toch
heeft een schaap eenmaal die wol zelf gedragen en was toch al die tijd
niets anders dan een schaap."

Nadat Thomas More de morele zuiverheid van eenvoudige doch degelijke
kleding tegenover de a-morele irrationaliteit van luxe prachtgewaden
heeft gesteld, laat hij tenslotte een ogenschijnlijk kolderieke
konsekwentie van het humanisties anti-mode standpunt zien. Net als
Plato leidt hij zijn radikale these met de waarschuwing in niet te
oordelen naar de gewoonte maar volgens het verstand: 

@CURSIEF = De Utopiârs nemen bij het kiezen van echtgenoten met grote
ernst en strengheid een gebruik in acht, dat in onze ogen hoogst
ongepast en allerbelachelijkst is. Want een waardige en eerbare moeder
toont aan de huwelijkskandidaat naakt de vrouw die hij begeert, hetzij
maagd of weduwe. En omgekeerd laat een rechtschapen vader de vrijer
naakt aan het meisje zien. Niet alle mannen namelijk zijn zo wijs, dat
zij alleen maar op het karakter letten, en ook zelfs in de huwelijken
van wijze mannen vormen lichamelijke bekoorlijkheden een niet te
versmaden toegift voor de goede eigenschappen van de geest. Inderdaad
kan onder de omhulsels van de kleding zulk een afzichtelijke
lelijkheidheid verborgen zijn, dat ze het gemoed van de man van zijn
vrouw geheel en al kan vervreemden, terwijl eenmaal getrouwd
lichamelijke scheiding niet meer mogelijk is.

@12KOP = Filosofie & uniform

Traditioneel zijn de filosofen niet erg te spreken geweest over kleding
en mode. Het liefst zwijgen zij erover en wat zij in de schaarse
passages te melden hebben, ontstijgt niet het nivo van de plattitude.
Mode wordt door hen gepresenteerd als een der uitingen van de domheid:
mode is stom en achterlijk, produkt van begeerte en wellust, ze
ondermijnt de goede zeden, leidt tot bandeloosheid, ze is onmatigheid
en terreur, de zonde van het vleesch. Mode verschijnt waar het
onverstand aan de macht is; waar onrecht wet is, daar bloeit de mode
op. Ze is het produkt van een maatschappelijke dwang die zich vermomt
als persoonlijke identiteit. Mode is erop uit de zinnen te begoochelen,
ze wil indruk maken, macht representeren, maar wat ze laat zien is een
zwakke geest en een verdorven ziel. 
Zou de filosofie prediken dat de naderende ondergang het gevolg van de
modewaanzin is, dan is dat in strijd met haar uitgangspunt dat mode van
futiel belang is. Want iets dat zo gering is dat het zonder bezwaar in
het filosofies betoog genegeerd kan worden, dat kan onmogelijk zoiets
gewichtigs als de ondergang van de beschaving voortbrengen. Maar zelfs
dan nog, als de mode wel de ondergang veroorzaakt, zelfs dan is het
verstandiger de mode dood te zwijgen oh als het echt niet anders kan de
zaak met een grap af te doen, want aan terroristen van dat kaliber,
maakt men geen woord vuil. 
De naaktscänes van Plato en More zijn hier het schoolvoorbeeld van. De
inzet is moralisties: ze zijn een soortement test of het publiek mee
kan gaan in de redelijkheid van het denken. Ze draaien de vraag naar
het 'ongepast gekleed zijn' om in die naar het 'gepast ongekleed gaan'.
Wat dit betreft zijn de grote geesten het met elkaar eens. Het afleggen
van het uniform mag alleen dan indien het een funktie van het biologies
geslachtsonderscheid is. Zowel More als Hitler vinden het gepast zich
ongekleed voort te planten. Bij Plato ligt dit wat moeilijker. Hij
verzet zich tegen de opvatting dat het aanstootgevend is wanneer oude,
onvruchtbare vrouwen samen met mannen en jonge vrouwen bloot aan sport
doen. Gemengd sporten zou voortplanting niet in de weg hoeven te staan
juist omdat de oude vrouwen toch al buiten de erotiek staan. Hoewel
voor Plato de wil tot voortplanting het beginsel van de erotiek is,
hoeft deze goesting dus niet door de aanwezigheid van oude, rimpelige
blote vrouwen bedorven te worden.
Met hun pleidooi voor het ene en onveranderlijke uniform scharen de
filosofen zich achter de hysterie van de sex, de dood en de kleine
beestjes. Dit is zo'n absurde rationalisatie van het gebruik van kledij
dat men wel mag konkluderen dat de verwarring van gekleed & ongekleed
hen hoog zit. Dat is waar zij duidelijkheid over wensen: kledij is
uniform, geen uniform is voortplanting. En dat is wat hen aan de mode
stoort, zij rotzooit met de grenzen tussen gepast gekleed en gepast
ongekleed. Door de mode raken de denkers in de war en dat wil de mode
ook. Zij is niet uit op kommunikatie, maar op sensatie. Haar terrorisme
verwarring te stichten is de worm aan de wortel van het Rijk.
De mode is een oude beweging die niet uit is op politieke macht, maar
op voortdurende verandering. Ze steekt de draak met de drie-eenheid
door met de rekbaarheid van de elementen te spelen.