Op woensdag 13 september vond de presentatie plaats van het boek (papier en e-boek!) The Riddle of the Real City van Wim Nijenhuis. In de Balkenzaal van de Academie van Bouwkunst ging Wim Nijenhuis in gesprek met Rixt Hoekstra en Miriam Rasch, ingeleid door Maike van Stiphout.
Hoe staat het met de verborgen premissen van de stedenbouwkunde? Zijn we wel toekomstproof? Zijn de theoretische kernbegrippen van de stedenbouw en de architectuur wel geschikt voor het tijdperk van de media? Kan historisch onderzoek een creatieve manier van denken stimuleren over de stedenbouw, landschapsarchitectuur en architectuur?
Lees onder de afbeelding de tekst uitgesproken door Miriam Rasch als opening voor het gesprek over The Riddle. Eerder dit jaar werd het boek al gelanceerd in de AA Bookshop in Londen. Een weergave van het gesprek dat Wim Nijenhuis daar had met Katerina Zacharopoulou lees je bij AA Conversations.
Dag, ik ben Miriam Rasch en ik werk bij het Instituut voor Netwerkcultuur aan onderzoek en publicaties, en aan onderzoek náár publicaties. Vanaf het begin ben ik betrokken geweest bij dit project om The Riddle niet alleen in Engelse vertaling uit te brengen, maar daar ook nog een bijzondere dubbel-publicatie van te maken. Ik zal wat vertellen over waarom dat past bij ons Instituut en in het bijzonder kort ingaan op wat we met dit specifieke werk hebben willen onderzoeken.
INC publicaties komen in verschillende formaten, van podcast tot longread tot theorieboeken in print on demand tot een soort special editions, zoals Gert-Jan zegt: dat ene boek uit duizenden. Wat we steeds doen is tijdens het publiceren het publiceren onderzoeken. De innovatieve mogelijkheden van het uitgeven, in een tijd van digitale technologie.
Het onderzoek is niet losgezongen van de werkelijkheid: we werken altijd met echte inhoud. En daar proberen we een vorm voor te vinden. Maar niet alleen een vorm, ook een manier van werken. Dat is wat we noemen de hybride workflow: hoe kun je met behulp van technologie op een makkelijke manier publiceren? Wat zijn daar voor innovatieve manieren voor?
De ironie is natuurlijk dat dit experimentele onderzoek naar nieuwe manieren van publiceren, met het oog op makkelijke tools en dergelijke, meestal in eerste instantie heel veel moeilijkheden oplevert. Dat was hier ook het geval. De experimentele workflow zoals we die in dit geval samen met het ontwerpbureau OSP in Brussel hebben opgezet, zag er als volgt uit: de tekst, met al z’n verschillende onderdelen, excursies, voetnoten, plaatjes, groot en klein, werd opgemaakt als website, in HTML. Deze website, of HTML-bestanden, kunnen dan enerzijds tot een afdrukbaar bestand worden geconverteerd, wat het papieren boek oplevert, anderzijds tot een e-pub worden geconverteerd, het e-boek wat je op je iPad of e-reader kunt lezen. Met andere woorden, er is één bestand om aan te werken, wat ten slotte verschillende eindproducten oplevert. Superhandig!
Het voert te ver om u mee te nemen langs alle obstakels die we op deze weg zijn tegengekomen, maar het waren er meer dan genoeg. Toch, uiteindelijk is het gelukt. Er is een papieren boek, en een e-boek, en beide zijn gelijktijdig tot stand gekomen. Ze zijn in inhoud, en in de manier waarop ze tot stand zijn gekomen, echt gelijkwaardig aan elkaar.
Waarom is dat belangrijk? Wij geloven dat het aanbieden van verschillende formaten van een werk, ervoor zorgt dat het werk een bredere verspreiding krijgt. Het papieren boek en het e-boek bijten elkaar niet. Zelfs niet terwijl de digitale versie gratis te downloaden is en het papieren boek te koop aangeboden wordt. Mensen snuffelen aan het e-boek en willen dan toch het fysieke object hebben. Of mensen met minder middelen of op plekken in de wereld waar het papieren boek niet heen kan reizen, lezen en gebruiken de digitale versie, waardoor het werk zich weer verder kan verspreiden. Sowieso komt het op deze manier in nieuwe territoria, bij nieuwe doelgroepen, misschien wel jongere doelgroepen of lezers die normaal gesproken niet zoveel theorie lezen. We zijn blij dat Wim en Gert-Jan in deze overtuiging hebben durven meegaan, natuurlijk vooral ook omdat het een Engelse editie betreft.
Ten slotte wil ik nog iets zeggen over de connectie tussen vorm en inhoud. De reden dat ‘The Riddle’ zich bij uitstek leende voor zo’n experiment in vormgeving, komt ook door de niet rechttoe rechtaan inhoud ervan. Ik noemde al even de excursies, noten, verschillende delen van de tekst, waardoor het boek ook een reflectie is op het schrijven en denken. En deze reflectie, die Wim al jaren geleden heeft geconcipieerd en opgeschreven, krijgt door dit nieuwe format van de epub ook nieuwe laag erbij. Die nodigt uit tot weer een andere manier van lezen, van zoeken in het boek, van niet zozeer bladeren, maar sprongsgewijs de tekst tot je nemen. Niet lineair, maar recht doend, hopelijk, aan het ‘wolkessay’, dat genre dat Wim hier ook beoefent.
Misschien dat we het daar nog verder over zullen hebben vanmiddag. Voor nu rest mij te zeggen: Koopt dat boek! En: Downloadt dat boek!